Racjonalizacja

W psychologii jeden z mechanizmów obronnych - pozornie racjonalne (rozumowe) uzasadnianie po fakcie swoich decyzji i postaw uwarunkowanych czynnikami emocjonalnymi, kiedy prawdziwe motywy pozostają ukryte, często także przed własną świadomością.

Mechanizm ten jest często spotykany u osób uzależnionych od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych. Dwie typowe odmiany racjonalizacji zostały nazwane "kwaśnymi winogronami" i "słodkimi cytrynami".

1. Kwaśne winogronato uznawanie za nieważny cel, którego nie osiągnęliśmy.
2. Słodkie cytrynyto wmawianie sobie, że przykre zdarzenia i sytuacje, będące naszym udziałem są w rzeczywistości przyjemne.