Przymusowe leczenie alkoholika

Czy leczenie alkoholika jest przymusowe?

Osoba dorosła fizyczna mieszkająca w Polsce ma zapewnioną konstytucyjnie zdolność do dokonywania czynności prawnych we własnym imieniu, jednak po wystąpieniu pewnych powtarzających się symptomów zachowań - choroby ( obsesyjne, cykliczne picie mimo chęci jego zaprzestania ) i spełnieniu wymogów prawnych - można zmusić chorego do podjęcia terapii - leczenia.

W początkowej fazie choroby uzależnienia jego rodzina przy pomocy rozmów i perswazji próbuje nakłonić go do podjęcia kroków by mógł odzyskać zdrowie. Czasami są to działania przemyślane i konsekwentne na przykład: działania przedyskutowane z profesjonalistami zajmującymi się leczeniem alkoholizmu, albo równie wartościowe porady osób z rodzin, które uporały się z uzyskaniem zgody chorego na podjęcie leczenia lub uzyskały zgodę przez Sąd na umieszczenie go w ośrodku terapii uzależnień.

Jednak najczęściej rozmowy z chorym alkoholikiem polegają na straszeniu chorego skierowaniem go na odwyk, złożeniem sprawy rozwodowej, wyrzuceniem go z domu, zgłoszeniem jego agresywne zachowania na Policję itp. – ale 90 % takich rozmów pozostaje bez konsekwencji. Konsekwencje czyli doprowadzenie do ponoszenia przez chorego odpowiedzialności finansowych jak i prawnych jest najbardziej skuteczną formą motywacji do podjęcia leczenia. On zdaje sobie sprawę, że to daje mu szansę np.: powrotu do domu, uniknięcia rozwodu czy utraty biznesu itp.

Sam alkoholik – uzależniony - złożenie przez rodzinę „pozwu do Sądu o przymusowe leczenie” określa to działanie, jako zmuszenie go do leczenia i uważa ten fakt za naruszanie jego wolności i prawa do decydowaniu o sobie. Buntuje się, odgraża najczęściej najbliższym, aby ich od tego działania odwieźć. Obiecuje, że sobie sam poradzi, twierdzi, że nie jest chory, że to ostatni raz, że się wyprowadzi itp. Jednak uzyskana zgoda Sądu na przymusowy odwyk alkoholowy, pozwala na przymusowe doprowadzenie go przez Policję do zakładu zamkniętego dla alkoholików.

Z mojego doświadczenia wynika, że przymusowe leczenie alkoholików w wielu przypadkach odnosi pożądany skutek. Cierpiący, czynny alkoholik, odizolowany od możliwości odurzenia się - odzyskuje świadomość i trzeźwe spojrzenie. Podczas terapii gromadzi wiedzę o chorobie alkoholowej, jej objawów - symptomów i mechanizmów. Zaczyna rozumieć, że jego nadmiernie picie, które powoduje fizyczne, psychiczne i emocjonalne zaniedbywanie siebie i najbliższej rodziny. Charakterystyczne jest nie wypełnianie obowiązków i ról do których się zobowiązał. Najczęściej nie jest świadomy, że to wynika z jego postępującej choroby.

W trakcie leczenia choroby alkoholowej poznaje ludzi, którzy przestali pić i uporządkowali swoje życie. Często są to prowadzący zajęcia terapeuci uzależnień, którzy po zaprzestaniu picia zdobyli odpowiednie kwalifikacje upoważniające ich do prowadzenia zajęć. Jeśli oni potrafili to zrobić, czyli przestać nadużywać alkoholu i uporządkowali swoje życie to u tkwiącego w chorobie alkoholika pojawia się nadzieja, że może i on da radę… to jest często początek do zmian na lepsze.

Przekleństwem w chorobie alkoholowej jest przekonanie chorego, że jest zdrowy!!!

Takie fałszywe – chore przekonanie towarzyszy najczęściej alkoholikom wysoko funkcjonującym i całkowicie wyklucza, w jego przypadku przymusowe leczenie alkoholizmu. Towarzystwo w którym przebywa, praca, wykonywany przez niego zawód, zaobserwowane przez niego przyzwolenie społeczne na codzienne używania pod różnymi postaciami alkoholu, utwierdzają go w przekonaniu, że właściwie nic się nie dzieje i wszyscy wokół postępują tak jak on. Często jest przekonany, że gdy przestanie pić to straci twarz, pozycję, szacunek w środowisku w którym najczęściej przebywa i bryluje. Dlatego ta choroba zarówno dla niego jak i rodziny jest tak trudna, gdyż „przekonania” dla swojego punku widzenia argumenty posiadają dwie strony.

Kiedy nie skutkuje perswazja i postępuje degeneracja chorego, zmęczona rodzina podejmuje kroki mające na celu zmusić alkoholika do leczenia i aby go ratować postanawia skierować chorego na przymusowe leczenie.

Kiedy przymusowe leczenie alkoholika jest wskazana?

Gdy brakuje już cierpliwości a wszelakie prośby nie skutkują, obietnice i przysięgi dodawane przez alkoholika nie są dotrzymywane, pozostaje nam, albo pogodzić się z tą sytuacją i zaakceptować fakt tkwienia w chorobie „samobójstwie na raty” naszej bliskiej osoby albo sięgnięcia do ostatecznych możliwych kroków prawnych - czyli skierowania chorego na przymusowe leczenie alkoholizmu.

Kodeks cywilny jasno określa sytuacje, w których może dojść częściowego ubezwłasnowolnienia obywatela: Dotyczy to osób chorych psychiatrycznie, ale również uzależnionych jeśli: przyczyniają się do rozpadu życia rodzinnego, demoralizacji dzieci i małoletnich, unikania pracy i nienakładania na utrzymanie rodziny, czy też zakłócania spokoju i porządku publicznego.

To są podstawy do tego, by mógł zainterweniować Sąd i zasądzić przymusowe leczenie

Występujące w/wymienione symptomy upoważniają Sąd do wydania nakazu leczenia alkoholika /osoby uzależnionej/ bez jego zgody. Kodeks prawa rodzinnego ma na celu bronić małoletnie osoby oraz współmałżonków przed chorymi zrachowaniami uzależnionych członków rodziny. Coraz częściej rodzice w podeszłym wieku zmuszeni są do tego typu reakcji z uwagi na uzależnienie „ często dorosłego – podstarzałego” dziecka, które często wobec nich zachowuje się agresywnie.

Jak skierować alkoholika na przymusowe leczenie?

Pierwsze kroki należy skierować do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych w miejscu zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie to dotyczy. Wniosek o skierowanie osoby uzależnionej na leczenie może złożyć każda osoba i instytucja. Z praktyki wiem, że najczęściej są to członkowie najbliżej rodziny, którzy chcąc ratować brata, męża, syna itp. postanowili zmusić alkoholika do leczenia.

Komisja będzie wymagała od zgłaszających udokumentowania tego faktu np.: postępującego rozkładu życia rodzinnego, stosowanie przemocy wobec najbliższych a zwłaszcza dzieci, demoralizowanie małoletnich, notorycznego uchylania się od pracy, nakładania finansowego na rodzinę, zakłócanie spokoju i porządku publicznego.

Warto gromadzić dowody, aby wykazując awanturnicze i naganne zachowanie osoby uzależnionej, powołać się na przeprowadzone wobec alkoholika interwencje Policji, wykazać - jeśli były - pobyty w izbie wytrzeźwień, przedstawić dokumentację lekarską stworzoną w wyniku urazów powstałych w stanie nietrzeźwości, przedstawić wyroki karne itp.

W przypadków ludzi młodych – uczniów - opinie pedagoga szkolnego, opinie psychologa. Komisja jest uprawniona do skierowania osoby uzależnionej na badanie przez biegłych w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego.

Czy jest możliwe ubezwłasnowolnienie alkoholika - osoby uzależnionej

Kiedy cierpiący na przewlekły alkoholizm alkoholik całkowicie skupia się wyłącznie na piciu i organizowaniu picia alkoholu i ta czynność wypełnia mu cały czas, którym dysponuje - to z uwagi na ogromny postęp choroby i osiągnięcie obsesyjnej fazy choroby, trudno od niego wymagać aby zachowywał się racjonalnie i „normalnie”. Jego sposób postrzegania świata jest chory, ale on sam uważa, że żyje normalnie i współczuje niepijącym, że tak się męczą…

Każda próba oderwania go do „jego normalnego” świata spotyka się z oporem i sprzeciwem, gdyż nie jest w stanie kontrolować swojego postępowania. Jednak „ ta choroba” nie wyklucza posiadania przez niego możliwości do podejmowania wszelakich czynności prawnych np. zaciągania długów, sprzedawania wartościowych przedmiotów stanowiących wspólny majątek rodziny, zastawia biżuterię, wartościowe obrazy, samochody, domy w lombardzie itp.. co może prowadzić do poważnych konsekwencji dla całej rodziny, gdyż w rodzinach, w których ktoś z bliskich cierpi na chorobę alkoholową, problemem jest także niekontrolowane rozporządzanie wspólnym majątkiem.

Kodeks cywilny wymienia alkoholizm jako jedną z przesłanek do częściowego lub całkowitego ubezwłasnowolnienia.Wniosek do sądu okręgowego o całkowite lub częściowe ubezwłasnowolnienie mogą złożyć: małżonek, rodzice, dzieci, dziadkowie, wnuki, prawnuki.

Zakłada się, że wnioski takie z uwagi na możliwość łatwego skrzywdzenia kogoś, są wnikliwie badane przez urzędników. Przeprowadzane są wywiady środowiskowe oraz rozmowy z sąsiadami, rodziną oraz chorym, których celem jest wyeliminowanie uzyskania nieuzasadnionego ubezwłasnowolnienia.

Procedura skierowania alkoholika na przymusowe leczenie odwykowe

Zebranie dowodów

Aby nasze działania mające na celu skutecznie zgłosić alkoholika na przymusowe leczenie bez jego zgody, powinniśmy zebrać wszelakie dowody na destrukcję, którą wprowadza w rodzinnym życiu. Dowodami w takiej sprawie mogą być: daty interwencji Policji spowodowanej wywołaniem przez niego rodzinnej awantury. Notatki sporządzone przez interweniujących funkcjonariuszy będą dowodem w sprawie. Gdy mamy dzieci, niesamowicie istotny jest kontakt z psychologiem dziecięcym. Dzieci bardzo przeżywają konflikty rodzinne i niejednokrotnie psycholog niesie im pomoc w radzeniu sobie w życiu w patologicznej rodzinie. W razie potrzeby wyda stosowne poświadczenie. Warto też dysponować paragonami, dokumentującymi zakup alkoholu lub rachunkami z barów itp., nakazami zapłaty za wyrządzone przez niego szkody lub dokonana opłata za przebywanie w izbie wytrzeźwień. Z tak przygotowanymi dokumentami - składamy wniosek do Komisji Przeciwdziałania Alkoholizmowi w odpowiednim urzędzie stosownym do miejsca zamieszkania w celu przymusowego leczenia alkoholika.

Opinia biegłego odnośnie osoby uzależnionej

Komisji Przeciwdziałania Alkoholizmowi po rozparzeniu i zaopiniowaniu wniosku wysyła chorego do Biegłego Sądowego od spraw uzależnień, który w sposób fachowy określi czy występuje, a jeśli tak to w jakiej fazie choroba alkoholowa, stwierdzi, czy jest możliwe wyrażenie przez chorego dobrowolnego leczenie się. Jeżeli chory wszystkiemu zaprzecza i utrzymuje, że problem ma żona i a nie on itp… wówczas biegły wydaje opiniuje pozytywnie wniosek często określając rodzaj terapii najbardziej rokujący w tym przypadku.

Opinia taka wraz z wnioskiem i załącznikami ( dowodami ) zostaje złożona przez Komisją do Sądu.

Rozpatrzenie wniosku o przymusowe leczenie

Sąd po zapoznaniu się z materiałem dowodowym wyznacza rozprawę na której przesłuchuje osobę oskarżona o nadużywanie alkoholu i rozpad rodziny. Gdy zagrożony przymusowym leczeniem alkoholik w dalszym ciągu zaprzecza przedstawianym mu dowodom, nie wykazuje chęci poprawy wówczas Sąd wydaje decyzję, że konieczna jest izolacja chorego w zamkniętym ośrodku uzależnień a przymusowe leczenie alkoholika daje szanse na stopniową poprawę jego stanu zdrowotnego i zaprzestanie picia. Określa też termin i miejsce rozpoczęcia terapii. Jeśli chory nie zgłosi się do ośrodka na wniosek ośrodka interweniować będzie Policja poprzez przymusowe doprowadzenie.

Przebieg leczenia odwykowego

Po zameldowaniu się w ośrodku przymusowego leczenia alkoholizmu, z chorym alkoholikiem personel przeprowadza wywiad. Lekarz decyduje, czy chory wymaga detoksu z uwagi na objawy zespołu abstynencyjnego – jeśli tak podaje się mu przepisane płyny, elektrolity czy lekarstwa.. Po właściwym zaopiekowaniu się chorym i wyrażeniem opinii przez lekarza psychiatrę, że pacjent może być poddany terapii – bierze udział zajęciach terapeutycznych. Ośrodek może opuścić wówczas, kiedy kierownik – lekarz ośrodka stwierdzi, że leczenie odwykowe zakończyło się powodzeniem.

Ile trwa przymusowe leczenie alkoholizmu

Obowiązek poddania się przymusowemu leczeniu może trwać tak długo, dopóki nie zostanie osiągnięty cel leczenia – ale nie dłużej niż 2 lata od chwili uprawomocnienia się postanowienia Sądu. O ustaniu tego obowiązku decyduje Sąd na wniosek osoby zobowiązanej, zakładu leczącego, kuratora itp. po zasięgnięciu opinii jak ta terapia w zakładzie przebiega.

W wypadku ustania obowiązku poddania się przymusowe leczeniu alkoholika, ponowne zastosowanie takiegoż obowiązku wobec tej samej osoby może nastąpić po upływie 3 miesięcy jego ustania.

Sąd na czas trwania w/w obowiązku może ustanowić na ten czas kuratora. Skazany na przymusowe leczenie alkoholik ma obowiązek stawiania się w okresie nadzoru na wezwanie Sądu lub kuratora i wykonywania ich poleceń. Wykonywanie tych poleceń może przyczynić się do skrócenia czasu trwania obowiązku terapii.

Kurator ma prawo do składania do sądu wniosków co do rodzaju zakładu leczenia odwykowego, orzeczenia ustania obowiązku poddania się leczeniu oraz w razie potrzeby zawiadomienia Sądu ob. Podjęcie stosownych kroków.

Jeśli Sąd, który na osobę uzależnioną nałożył obowiązek przymusowego leczenia alkoholizmu, uzna, że w wyniku postępującej choroby zachodzi potrzeba ubezwłasnowolnienia takiej osoby, zawiadamia o tym, właściwego służbowo mu prokuratora.

W przypadku orzeczenia ubezwłasnowolnienia chorego Sąd opiekuńczy, określają sposób wykonywania opieki i orzeka o umieszczeniu tej osoby w domu pomocy społecznej dla osób uzależnionych od alkoholu, chyba, że zachodzi możliwość objęcia tej osoby inną stałą opieką.

Wobec osób uzależnionych od alkoholu, mogą być również zastosowane procedury wynikające z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego.